Η Πράσινη Συμφωνία είναι η «στιγμή του ανθρώπου της Ευρώπης στο φεγγάρι»: να γιατί χρειαζόμαστε αντλίες θερμότητας για να τα καταφέρουμε

Η απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές στον τομέα θέρμανσης θα είναι το βασικό στοιχείο για να γίνει η Ευρώπη μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία έως το 2050. Η Daikin ενστερνίζεται την Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ και πιστεύει ότι οι αντλίες θερμότητας θα παίξουν έναν σημαντικό ρόλο στο να γίνει η Ευρώπη κλιματικά ουδέτερη συνδυάζοντας την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές με τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη.

Η Ευρώπη θέλει να γίνει η πρώτη στον κόσμο ήπειρος χωρίς εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έως το 2050 και η Επιτροπή της ΕΕ σκοπεύει να τις μειώσει κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030. Στην Daikin υποστηρίζουμε αυτό το στόχο προσπαθώντας να γίνουμε εταιρεία με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα παγκοσμίως έως το 2050.¹

Το επενδυτικό πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Πράσινης συμφωνίας² επιθυμεί να προσελκύσει (τουλάχιστον) 1 τρισεκατομμύριο ευρώ σε επενδύσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις κυβερνήσεις των κρατών και τον ιδιωτικό τομέα για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές στην ΕΕ.³ Τώρα αντιμετωπίζοντας την πανδημία COVID-19 και με την οικονομική κρίση, το επενδυτικό πρόγραμμα της Πράσινης Συμφωνίας είναι επίσης ο πυρήνας του «Next Generation EU», του προγράμματος ανάκαμψης της Ευρώπης αξίας 750 δισεκατομμυρίων ευρώ για την COVID-19.

Η απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές στην Ευρώπη και η ανάκαμψη από την πανδημία COVID-19 είναι τεράστιες προκλήσεις. Κατά την παρουσίαση της Πράσινης Συμφωνίας η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την αποκάλεσε και «στιγμή του ανθρώπου της Ευρώπης στο φεγγάρι». Για την υλοποίηση της Πράσινης Συμφωνίας αναμένουμε με ανυπομονησία να δούμε από την ΕΕ και τα κράτη μέλη αυτής την προώθηση των τεχνολογιών χαμηλού επιπέδου ανθρακούχων εκπομπών, όπως είναι οι αντλίες θερμότητας, διασφαλίζοντας μια δίκαιη τιμολόγηση της ενέργειας που βασίζεται στον άνθρακα και μέσω μείωσης των κινήτρων χρήσης θέρμανσης ορυκτών καυσίμων.

Γιατί αντλίες θερμότητας;

Σήμερα το Ευρωπαϊκό κτιριακό δυναμικό είναι υπεύθυνο για περίπου 36% όλων των εκπομπών CO2 στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Λαμβάνοντας υπόψη ότι σχεδόν το 50% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας της ΕΕ χρησιμοποιείται για θέρμανση και ψύξη, από το οποίο το 80% χρησιμοποιείται σε κτίρια⁴, η πιθανότητα απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές σε αυτό τον τομέα είναι τεράστια.

·         Οι αντλίες θερμότητας είναι μια δοκιμασμένη λύση και η Ευρώπη έχει την τεχνολογία, την εξειδίκευση και τις επενδύσεις για περαιτέρω επέκταση. Από μονοκατοικίες έως πολυκατοικίες, από εργασίες ανακαίνισης έως κατασκευή νέων κτιρίων, από μικρά έως μεγάλα εμπορικά κτίρια και βιομηχανικές μονάδες, οι αντλίες θερμότητας είναι σήμερα έτοιμες και κατάλληλες για την Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ.

·         Οι αντλίες θερμότητας είναι μια τεχνολογία θέρμανσης χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Για κάθε kWh θερμότητας που απαιτείται, το αποτύπωμα του άνθρακα για μια αντλία θερμότητας συνεχώς μειώνεται με την όλο και μεγαλύτερη διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μίγμα σε σχέση με αυτό ενός λέβητα αερίου υψηλής απόδοσης.

·         Στις αντλίες θερμότητας χρησιμοποιούνται ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως είναι η θερμική ενέργεια του αέρα, του νερού ή του εδάφους. Αυτές οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας υπάρχουν σε μεγάλη αφθονία στην Ευρώπη, επομένως δεν απαιτείται εισαγωγή τους.

·         Στις αντλίες θερμότητας χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και πρόκειται να γίνουν μια κλιματικά ουδέτερη λύση. Για παράδειγμα έως το 2030 το σημερινό ποσοστό 32% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειες από ανανεώσιμες πηγές στην ΕΕ θα διπλασιαστεί και θα φτάσει περίπου στο 65% ή περισσότερο⁶.

·         Επιπλέον οι αντλίες θερμότητας είναι βασικό στοιχείο για τη διευκόλυνση της εξισορρόπησης του δικτύου ρεύματος, υποστηρίζοντας έτσι την περαιτέρω ανάπτυξη της παραγωγής ανανεώσιμης πηγής ενέργειας, για παράδειγμα ενεργώντας ως μπαταρία θερμικής αποθήκευσης και εργαλείο ευέλικτης εξισορρόπησης της παροχής και ζήτησης ενέργειας.

Η επένδυση σε αντλίες θερμότητας ενισχύει επίσης την οικονομική ανάπτυξη της ΕΕ καθώς αυτά τα προϊόντα σχεδιάζονται και κατασκευάζονται σε μεγάλο βαθμό στην Ευρώπη. Η Daikin για παράδειγμα διαθέτει ένα Ευρωπαϊκό κέντρο Έρευνας και Ανάπτυξης και 5 εργοστάσια στην Ευρώπη που έχουν σχέση με την τεχνολογία των αντλιών θερμότητας.

Κάθε ευρώ που επενδύεται στην τεχνολογία αντλιών θερμότητας είναι επένδυση στη δημιουργία τοπικών θέσεων εργασίας. Στη βιομηχανία των αντλιών θερμότητας απασχολούνται επί του παρόντος συνολικά 225.000 άτομα στην Ευρώπη⁷. Νέες και περαιτέρω επενδύσεις στη θέρμανση από ανανεώσιμες πηγές θα αποδώσει καρπούς στην Ευρωπαϊκή οικονομία καθώς και στο περιβάλλον μας.

Η ιστορία επιτυχίας της Σουηδίας

Η Σουηδία ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980 μια φιλόδοξη πολιτική για την αντικατάσταση των λεβήτων ορυκτών καυσίμων με αντλίες θερμότητας. Σήμερα οι αντλίες θερμότητας είναι προδιαγραφή για τη θέρμανση των οικιών στη Σουηδία. Με αυτή την προσπάθεια μετατροπής των αντλιών θερμότητας σε πρότυπη τεχνολογία για την οικιακή θέρμανση μειώθηκαν οι συνολικές εκπομπές αερίου του θερμοκηπίου κατά 33,7% μεταξύ του 1990 και του 2018⁸.

Και άλλες Ευρωπαϊκές χώρες ακολουθούν το ίδιο παράδειγμα. Πρόσφατα η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ολλανδία, μεταξύ άλλων χωρών, ξεκίνησαν παρόμοια προγράμματα προώθησης των αντλιών θερμότητας και αντικατάστασης των λεβήτων.

Τέλος στα κίνητρα για προϊόντα με ανθρακούχες εκπομπές

Σύμφωνα με την πρωτοβουλία της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ, οι υπεύθυνοι φορείς για τη χάραξη πολιτικών στα κράτη μέλη της ΕΕ μπορούν να ενεργούν σε δύο επίπεδα για την επίτευξη της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές.

Πρώτον, τα κράτη μέλη της ΕΕ μπορούν να δεσμευτούν για τη διακοπή χρήσης ορυκτών καυσίμων. Τα πλέον ρυπογόνα συστήματα θέρμανσης πρέπει να αποσυρθούν. Στη Αυστρία δεν επιτρέπεται πλέον εγκατάσταση λεβήτων λαδιού σε νέες οικίες από τον Ιανουάριο του 2020. Πρόκειται για μια εξαιρετική πρωτοβουλία. Οι υπεύθυνοι φορείς για τη χάραξη πολιτικών μπορούν να αποφύγουν τα κίνητρα για προϊόντα με βάση ορυκτά καύσιμα. Ακόμα και σήμερα άμεσα ή έμμεσα κίνητρα οδηγούν στη χρήση λεβήτων λαδιού ή αερίου λόγω διαφορετικής φορολογίας των αντλιών θερμότητας σε σύγκριση με τους λέβητες.

Δεύτερον, οι τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας χρειάζονται επίσης ισότιμες συνθήκες ανταγωνισμού. Το κενό μεταξύ των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας και ενέργειας αερίου σε πολλά κράτη μέλη είναι τόσο υψηλό ώστε οι αντλίες θερμότητας να μην είναι μια οικονομικά ελκυστική επένδυση για τους πολίτες της ΕΕ⁹. Τα κίνητρα μπορούν να γεφυρώσουν το κενό για συγκεκριμένη περίοδο αλλά μακροχρόνια το κόστος της ενέργειας πρέπει να αντικατοπτρίζει περισσότερο την ένταση των ανθρακούχων εκπομπών. Η τιμολόγηση του άνθρακα μπορεί να συνεισφέρει σε περαιτέρω μείωση των εκπομπών διευρύνοντας το Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών της ΕΕ (ETS) για όλες τις εκπομπές λειτουργίας καύσης ορυκτών καυσίμων στα κτίρια και αναθεωρώντας την Οδηγία για τη φορολόγηση των ενεργειακών προϊόντων¹⁰.

Κινητοποίηση των καταναλωτών

Οι καταναλωτές που επιθυμούν να αντικαταστήσουν τα συστήματα ορυκτών καυσίμων χρειάζονται κίνητρα για να εξετάσουν προσεκτικά τις αντλίες θερμότητας. Η βιομηχανία καινοτομεί αδιάκοπα για τη δημιουργία ελκυστικών αντλιών θερμότητας μέσω ενός συνδυασμού χαρακτηριστικών προϊόντων, τιμολόγησης, σχεδιασμού και φιλικότητας προς τους εγκαταστάτες και τους χρήστες¹¹. Η βιομηχανία πρέπει να προσπαθήσει περισσότερο για τη διευκρίνιση των πλεονεκτημάτων των αντλιών θερμότητας, έτσι ώστε οι τελικοί χρήστες να τις γνωρίσουν καλύτερα.

Οι κυβερνήσεις εφιστούν την προσοχή των καταναλωτών σχετικά με τις αντλίες θερμότητας μέσω κινήτρων για ανακαινίσεις οικιών, αλλά και μέσω άλλων μέτρων που κάνουν επωφελή την επιλογή των αντλιών θερμότητας όπως είναι το πλεονέκτημα της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην συνολική ενεργειακή βαθμολογία του κτιρίου. Έτσι δίνεται ένα δυνατό μήνυμα και ωθούνται οι καταναλωτές να εξετάσουν σχολαστικά το συνολικό κόστος ιδιοκτησίας και τα οικολογικά πλεονεκτήματα¹². Σε αυτό το σημείο τα πλεονεκτήματα των αντλιών θερμότητας θα είναι προφανή στους καταναλωτές.

Προσβασιμότητα σε όλους τους Ευρωπαίους

Βραχυπρόθεσμα τα κυβερνητικά κίνητρα μπορούν να βοηθήσουν στην επίσπευση της μετάβασης σε θέρμανση με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα και να καταστήσουν προσβάσιμες τις αντλίες θερμότητας σε όλους τους Ευρωπαίους, αλλά μακροπρόθεσμα πρέπει οι ακριβείς ενεργειακές τιμές και μια σωστή ένδειξη της ενέργειας και των ανθρακούχων εκπομπών ενός κτιρίου να αποτελούν κίνητρα για τους τελικούς χρήστες ώστε να επενδύσουν στην τεχνολογία των αντλιών θερμότητας.

Τα παραδείγματα της Σουηδίας και άλλων Ευρωπαϊκών χωρών μας δείχνουν τη στρατηγική. Για παράδειγμα η Γαλλία και η Γερμανία έχουν δημιουργήσει εκτενή και ευρέως γνωστά προγράμματα αντικατάστασης των λεβήτων λαδιού. Επιπλέον η Ιταλία ξεκίνησε το «Superbonus» για την προώθηση των αντλιών θερμότητας χάρη σε μια ανταποδοτική πίστωση 110%.

Η Daikin μαζί με άλλους ηγέτες στη βιομηχανία των αντλιών θερμότητας θα αναλάβει την πρόκληση να διασφαλίσει ότι οι τελικοί χρήστες γνωρίζουν τις αντλίες θερμότητας και τα πλεονεκτήματά τους. Επίσης κάθε ημέρα εργαζόμαστε για να δημιουργήσουμε μια βάση σωστά εκπαιδευμένων εγκαταστατών ώστε να διασφαλίζεται η σωστή εγκατάσταση και μια ομαλή παρακολούθηση για τους καταναλωτές.

Τι ακολουθεί;

Η Daikin έχει τη φιλοδοξία να γίνει μια εταιρεία προϊόντων χωρίς ανθρακούχες εκπομπές παγκοσμίως έως το 2050. Είμαστε πεπεισμένοι ότι οι ενδιαφερόμενοι παράγοντες – οι υπεύθυνοι φορείς για τη χάραξη πολιτικών, οι ηγέτες της βιομηχανίας και οι καταναλωτές – έχουν τον ίδιο στόχο, να βάλουν τα θεμέλια για ένα μέλλον χωρίς εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Μαζί μπορούμε να απαλλαγούμε από τις ανθρακούχες εκπομπές στον τομέα της θέρμανσης στην Ευρώπη και να επιτύχουμε τον τολμηρό στόχο της Πράσινης Συμφωνίας. Απλά πρέπει να ενεργήσουμε τώρα.

¹ Daikin περιβαλλοντική υπευθυνότητα, https://www.daikin.eu/en_us/about/environmental-responsibility.html

² Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ερωτήσεις και απαντήσεις, διαβούλευση 14 Σεπτεμβρίου 2020, https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/qanda_20_24

³ Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, «Το Ευρωπαϊκό σχέδιο χρηματοδότησης ενός τρισεκατομμυρίου για το κλίμα», διαβούλευση 6 Αυγούστου 2020, https://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/society/20200109STO69927/europe-s-one-trillion-climate-finance-plan

⁴ Μια στρατηγική της ΕΕ για τη θέρμανση και την ψύξη, διαβούλευση 17 Σεπτεμβρίου 2020, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52016DC0051&from=EN και σχετικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών, διαβούλευση 17 Σεπτεμβρίου 2020, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52016SC0024&from=EN

⁵ Μελέτη επανεξέτασης VHK, οικολογικός σχεδιασμός και ενεργειακή σήμανση θερμαντήρων χώρου ή συνδυασμένης λειτουργίας, Εργασία 5, Γράφημα 7, διαβούλευση 17 Σεπτεμβρίου 2020, https://ecoboiler-review.eu/Boilers2017-2019/downloads/Boilers%20Task%205%20final%20report%20July%202019.pdf

⁶ Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, διαβούλευση 17 Σεπτεμβρίου 2020, https://ec.europa.eu/clima/sites/clima/files/eu-climate-action/docs/com_2030_ctp_en.pdf

⁷ Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «Competitiveness of the heating and cooling industry and services», διαβούλευση 28 Ιουνίου 2019, https://www.euneighbours.eu/sites/default/files/publications/2019-08/20190822%20MJ0319513ENN.en_.pdf

⁸ Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας, προφίλ Σουηδίας, διαβούλευση 14 Σεπτεμβρίου 2020, https://www.iea.org/countries/sweden

⁹ Eurostat, στατιστικές τιμών ηλεκτρικής ενέργειας: Επεξήγηση στατιστικών, διαβούλευση 17 Σεπτεμβρίου 2020, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/pdfscache/45239.pdf

¹⁰ Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, διαβούλευση 17 Σεπτεμβρίου 2020, https://ec.europa.eu/clima/sites/clima/files/eu-climate-action/docs/com_2030_ctp_en.pdf

¹¹ Δείτε την Altherma 3 H HT της Daikin: https://www.daikin.eu/en_us/product-group/air-to-water-heat-pump-high-temperature/daikin-altherma-3h-ht.html

¹² Η Daikin για παράδειγμα παρέχει ένα εργαλείο επιλογής λύσεων στους εγκαταστάτες και τους καταναλωτές το οποίο ονομάζεται Stand by me, https://standbyme.daikin.eu/